Dest-i İzdivaç
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) 2012’de yaptığı araştırmaya göre, Türkiye’de hafta içi televizyon izleme süresini 3,7 saat olarak saptamıştı. Hazırlanan raporda televizyon izleyenler meslek gruplarına ayrıldığında emekliler ve ev kadınları başta gelirken, medeni hale göre ise dul ya da boşanmış kişiler ilk sırada yer alıyordu.
Yazı ve Fotoğraf: Ozan Acıdere
“20 yaşındayım ben ağabey. Şanlıurfalıyım. Bizim oralarda bu yaşlar, evlenme yaşıdır. Ben de kısmetimi aramaya geldim. Yaklaşık 2 aydır buradayım. Gözümde biraz kusur olduğundan askere almadılar. Babamla bisiklet tamirhanemiz var. Şu sıralar işler yoğun olmadığı için rahatlıkla gelebiliyorum. Eğer yaza kadar kısmetim çıkmazsa gelemeyebilirim.” Böyle anlatıyordu kendini Dest-i İzdivaç programına aday olarak katılan Musa. İzleyicilerden Sevim ise programa olan ilgisini “65 yaşındayım ben oğlum. Buraya geleli 7-8 sene olmuştur. Eşim buraya gelip izlememe hiç karışmazdı. 2 sene önce vefat etti. Oğlum ve ailesiyle birlikte yaşıyoruz. Sırf bu program için özel televizyon aldım evime. Ben burada canlı yayında iken o banda kaydediyor, ben de eve gidince kendimi izliyorum. İlk önce birlikte geldiğim mahalle arkadaşım aldı. Sonrasında ben aldım. 6-7 yıl önceki hâllerimize bakıyoruz. Filiz şimdi dişlerini yaptıracak, ondan çok görünmek istemiyor.” diye anlatıyordu. Sabah Flash TV binasına geldiğimde lobide Dest-i İzdivaç programı için bekleyen adaylar ve izleyicilerle karşılaştım. Kimisi iyi vakit geçirmek, kimisi sosyal bir çevre yapmak, kimisi de yalnızlığını gidermek için oradaydı. Yayın saati yaklaşıyordu. Kadın adaylar makyajlarını tazelerken erkek adaylar kılık kıyafetlerini düzeltiyorlardı. Herkes cep telefonlarını sessize aldı. Kimin nereye oturacağı, ne zaman sahneye çıkacağı planlandıktan sonra adaylar talipleriyle tanışmak için sahnede, izleyiciler de buna tanıklık etmek için koltuklarında yerlerini aldı. Müzik başladı, program yayına girdi…
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) 2012’de yaptığı araştırmaya göre, Türkiye’de hafta içi televizyon izleme süresini 3,7 saat olarak saptamıştı. Hazırlanan raporda televizyon izleyenler meslek gruplarına ayrıldığında emekliler ve ev kadınları başta gelirken, medeni hale göre ise dul ya da boşanmış kişiler ilk sırada yer alıyordu. Ortalama 3 saatlik yayın süresiyle gündüz kuşağının önemli bir bölümünü kapsayan evlilik programlarının ilk örneği olan Dest-i İzdivaç, 2007 yılında Flash TV’de yayına başladı, daha sonra farklı kanallarda da benzerleri üretildi.
Gitgide artan şikâyetler ve buna bağlı olarak programlara yüksek miktarlarda para cezalarının kesilmesi, evlilik programlarını mecliste gündeme getirdi. RTÜK’ün başlattığı çalışma ile Türk örf ve adetlerine uygun olmadığı gerekçesiyle bu programların yasaklanması için yasa tasarısı hazırlandı. 29 Nisan 2017 tarihinde OHAL kapsamında resmi gazetede yayımlanan 690 nolu iki yeni Kanun Hükmünde Kararname (KHK) gereğince, televizyonlarda izdivaç olarak da bilinen evlilik programları kaldırıldı. Elbette, kaldırılan programların yerine başka programlar konulması gerekiyordu. Bunun için sunucuları, stüdyoları, saatleri ve hatta izleyenleri bile aynı olan “yeni formatlar” getirildi. Evlenmek isteyen insanları bulup, buluşturan programların yerini; kayıpları bulup, buluşturan programlar aldı. İzleyenler ile kanallar arasında herkesin bildiği ama dile getirmediği bir anlaşma sağlandı: Müzik başladı, program yeniden yayına girdi…
