Erivan; Pembe Şehir

Fotoğraflar: Umut Kaçar

Tumanyan’ın 90 yıl önce Sovyetler Birliği döneminde imzasını attığı şehir mimarisi bugün Erivan’ın omurgasını oluşturuyor. Ancak şehrin tarihi çok daha eski zamanlara uzanmakta. Erivan’ın, bugün merkez ilçesi olan Erubini ismiyle İÖ 8. yüzyılda kurulduğu düşünülüyor. Günümüz Erivan’ının temelleri ise 20. yüzyılın başında atıldı. Çarlık Rusya’sının yıkılmasının ardından kurulan Kafkasya Federasyonu uzun ömürlü olmayınca Ermenistan, 1918 yılında bağımsızlığını ilan etti. O zamanlar nüfusu sadece 30 binlerdeki Erivan da başkent oldu. Şehrin gelişim süreci de bu tarihte başladı; 1920’de Sovyetler Birliği’ne bağlanan Erivan, 1923 yılında Sovyetik sistemin planlı mühendisliğiyle dönemin en yetenekli mimarlarından Tumanyan sayesinde tanıştı. Sovyet dönemi, kentin bugünkü siluetine iki büyük damga vurdu. İlki Tumanyan’ın şehre “pembe” sıfatını kazandıran neoklasik şaheserleri. Diğeri ise soğuk savaş döneminin yıkık dökük mirası toplu konutlar. Erivan’ın merkezindeki mimari güzellik, şehrin kenar mahallelerine gidildikçe yerini, pencerelerinden uydu antenleri fırlayan eski yapılara bırakıyor.