Kanatlar; Makedonya’da Bir Yörük Köyü
Kanatlar, Makedonya’nın güneyinde, Pirlepe ile Manastır şehirleri arasında yer alan bir köy. Ülkenin en verimli tarım arazilerinin bulunduğu Pelagonya bölgesinde yer alan Kanatlar, Sultan 1. Murad Han zamanında Konya-Karaman bölgesinden getirtilen Yörükler tarafından kurulmuş.
Yazı ve Fotoğraf: Ufuk Akarı
Bir zamanlar Türk köyleri olarak bilinen Elekler, Musaobası ve Budaklar köylerine komşu Kanatlar’da, diğer köylerin aksine nüfus bugün de Türk ağırlıklı. Ahalinin neredeyse tamamı Türkçe konuşuyor ve evlere asılı Türk bayrakları, ay-yıldızlı motifler ilk bakışta dikkat çekiyor. Babaannemin köyü olan Kanatlar’ı ziyaretimiz sırasında sünnet düğününe denk geldik. Köy meydanında Türk ve Makedonya bayraklarının altında kızlı erkekli oluşan uzun halaya katıldık.
Köy sakinleri geçimlerini başta tütün ve karpuz üretimi olmak üzere tarımdan ve kısmen hayvancılıktan sağlıyor. Yaklaşık 2 bin kişinin yaşadığı Kanatlar’da ağırlıklı olarak Bektaşi kültürü hâkim. Hatta köyün ismi de Dikmen Baba adlı bir Bektaşi dervişine dayanıyor. Kanatlar köyünde yaşayan Bektaşi babalarından Veli Dimiroski ve Sabedin Yusufovski, Dikmen Baba’yı şu sözlerle anlattı: “Dikmen Baba, bugünkü Makedonski Brod şehrinde, Hıdır Baba Bektaşi Dergâhı’nda yetişmiş erenlerden biridir. Rivayete göre bir gün kendisinden dergâha tulumla su taşıması istenir. Ancak tulumun altı deliktir. Buna rağmen istenen suyu taşıyınca Hıdır Baba kendi makamını kurması için ona icazet verir. Ateşten aldığı koru havaya atarak, korun düştüğü yere makamını kurmasını ister. Kor bugünkü tekkenin bulunduğu Kanatlar köyüne düşer.” Dikmen Baba’nın buraya uçarak geldiği rivayetine dayanarak, köy de Kanatlar ismini alır.
Horasan evliyalarının yatırlarına ev sahipliği yaptığı için tekke, Makedonya Bektaşileri için olduğu kadar Balkan Bektaşiliği açısından da önem arz ediyor. Tekke bünyesinde 1937 yılında aşure evi inşa edilmiş ve tekke sonraki yıllarda daha da genişlemiş. Bugün beş türbenin yanı sıra, Merzifonlu Suadi Baba, Eyat Baba Sultan gibi erenlerin asırlık mezarlarına ev sahipliği yapıyor. Kanatlar köyü bir zamanların aksine bugün göç vermiyor. Ekonomik durumun iyileşmesiyle birlikte köy sakinleri artık memleketlerini terk etmiyor. Belli bir süre için köyden ayrılan tek kesim, eğitim için başka şehirlere giden gençler oluyor. Türk kültürünün asırlardır korunduğu Kanatlar, farklı kültürlerin bir arada harmanlandığı mezheplerin hoşgörüyle bir arada yaşandığı, birbirini ötekileştirmediği örnek bir yerleşim yeri olmayı sürdürüyor.
(1934 Yılında, Makedonya Elekler köyünden, birkaç bakır kap kaçak ve aralarında babamın da bulunduğu 4 çocuğu ile Trakya’ya göç eden Yörük dedem Ömer Aga ve babaannem İsmet Hanım’ın anısına saygıyla.)
